Κοσμογονικές αλλαγές θα συντελεστούν τον επόμενο χρόνο στην ενεργειακή αγορά, με τη σταδιακή εγκατάλειψη του λιγνίτη, τη στροφή στις ανανεώσιμες πηγές και την ενίσχυση του ρόλου του φυσικού αερίου.
Τέτοια εποχή του χρόνου, ο ενεργειακός τομέας της χώρας, από τα γεωπολιτικά έως την ΔΕΗ, και από την αγορά φυσικού αέριου έως τις ΑΠΕ, δεν θα μοιάζει σε τίποτα με το σημερινό.
Τα πρώτα λιγνιτικά εργοστάσια της ΔΕΗ θα έχουν ήδη βάλει λουκέτο, μερικές χιλιάδες εργαζόμενοι θα έχουν επιλέξει το δρόμο της εθελουσίας, ενώ η επιχείρηση θα έχει αρχίσει να δρομολογεί τα πρώτα εμβληματικά πράσινα έργα σε φωτοβολταϊκά και αιολικά. Την εμφάνισή τους στην αγορά θα έχουν κάνει σύνθετα ενεργειακά πακέτα, που θα δεσμεύουν για παράδειγμα τους καταναλωτές με συμβόλαια ορισμένου χρόνου, όπως στην κινητή τηλεφωνία, αλλά και νέα προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης ιδιωτικών αλλά και δημόσιων κτιρίων.
Τα περιουσιακά στοιχεία της ΔΕΠΑ τόσο στην εμπορία, όσο και στις υποδομές, πιθανώς να έχουν αλλάξει χέρια, αναδιατάσσοντας τον χάρτη της αγοράς φυσικού αερίου. Ταυτόχρονα, το αζέρικο φυσικό αέριο θα έχει αρχίσει να κυλά μέσα στον αγωγό TAP, ενώ τα δίκτυα ηλεκτρισμού, τόσο στη μεταφορά (ΑΔΜΗΕ), όσο και στη διανομή (ΔΕΔΔΗΕ) θα βρίσκονται σε φάση ιδιωτικοποίησης, συγκεντρώνοντας το ενδιαφέρον ισχυρών διεθνών ονομάτων.
Αναζητώντας κανείς τις κατάλληλες λέξεις για να περιγράψει τις μεταβολές που φέρνει το 2020 στην αγορά ενέργειας, θα έλεγε ότι έρχεται μια «χρονιά κοσμογονικών αλλαγών» που όμοιά της δεν έχουμε ζήσει μέχρι σήμερα.
Κατεστημένες αντιλήψεις δεκαετιών ανατρέπονται, κρατικά μονοπώλια ιδιωτικοποιούνται, η αγορά ενέργειας γίνεται χρηματιστηριακή, και στο όνομα της απανθρακοποίησης ξεκλειδώνει πληθώρα πράσινων επενδύσεων. Σταχυολογώντας τις σημαντικότερες από αυτές τις αλλαγές, το «Business Daily» τις κατατάσσει σε 13 κεφάλαια.
1. Η απολιγνιτοποίηση της ΔΕΗ
Το 2020 είναι η χρονιά που η ΔΕΗ θα κόψει τον ομφάλιο λώρο με το εθνικό μας καύσιμο, το λιγνίτη, το οποίο στήριξε τον εξηλεκτρισμό της χώρας για πάνω από μισό αιώνα, σβήνοντας τις πρώτες της μονάδες, αυτές του Αμυνταίου και της Καρδιάς. Θα είναι τα πρώτα από τα συνολικά 14 εργοστάσια της ΔΕΗ που πρόκειται να κλείσουν μέχρι το 2023. Έως σήμερα, ισχυρές αντιδράσεις από το συνδικαλιστικό μέτωπο δεν έχουν εκδηλωθεί. Πολλά θα εξαρτηθούν από το πόσο γενναία θα είναι τα κίνητρα που θα περιλαμβάνουν τα πακέτα εθελουσίας εξόδου, τα οποία δεν έχουν ακόμη ανακοινωθεί.
2.Το πράσινο αφήγημα
Το πρασίνισμα της ελληνικής αγοράς ενέργειας δεν αφορά μόνο στη ΔΕΗ, αλλά στο σύνολο του ενεργειακού τομέα. Το πόσο ψηλά έχει μπει ο πήχης φαίνεται από τις προβλέψεις του νέου Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) που ξεκινά να εφαρμόζεται από φέτος.
Έως το 2030, το… 61% της ακαθάριστης τελικής κατανάλωσης ενέργειας θα πρέπει να προέρχεται από ΑΠΕ. Τούτο μεταφράζεται σε νέες επενδύσεις 9 δισ. ευρώ, ήτοι 1 δισ. περίπου το χρόνο. Πώς θα επιτευχθούν όλα αυτά; Μια από τις απαντήσεις βρίσκεται στο νομοσχέδιο που θα ανακοινώσει το 2020 το υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας για την αδειοδότηση των έργων ΑΠΕ. Θα προβλέπει μείωση του χρόνου αδειοδότησης, από τα 7 και πλέον χρόνια σήμερα, στα… 2, δηλαδή όσο ο ευρωπαϊκός μέσος όρος.
3. Σύνθετα ενεργειακά πακέτα
Το 2020 θα κάνουν την εμφάνισή τους στην αγορά νέα ενεργειακά πακέτα, τόσο από τη ΔΕΗ, όσο και από τον ανταγωνισμό. Τα νέα αυτά προϊόντα θα υπερβαίνουν κατά πολύ την παραδοσιακή έννοια των εκπτώσεων και θα παραπέμπουν περισσότερο σε αυτό που ορίζεται διεθνώς ως «υπηρεσίες για το έξυπνο σπίτι» (smart homes). Τα συμβόλαια θα δένουν τους καταναλωτές για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, όπως συμβαίνει στη κινητή τηλεφωνία, και θα συμπληρώνονται από υπηρεσίες, όπως ανακαινίσεις μικρής κλίμακας μέσα από συνεργασία με επαγγελματίες της οικοδομής (υδραυλικοί, ηλεκτρολόγοι κ.λπ.) έως συντήρηση του καυστήρα και του θερμοστάτη, τοποθέτηση έξυπνων μετρητών για έλεγχο της κατανάλωσης, κ.ό.κ.
4. Σπάει στα δύο και πωλείται η ΔΕΠΑ
Το πόσο σημαντική είναι η αποκρατικοποίηση της ΔΕΠΑ φαίνεται από το γεγονός ότι το φυσικό αέριο αποτελεί το καύσιμο-γέφυρα μέχρι την πλήρη απανθρακοποίηση. Τον Ιανουάριο ξεκινά η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ Εμπορίας (65%) για την οποία το ενδιαφέρον είναι μεγάλο, ενώ «τρέχει» ήδη ο διαγωνισμός για τη ΔΕΠΑ Υποδομών (100%). Το σκέλος των υποδομών θα το διεκδικήσουν ξένοι παίκτες, ενώ εκείνο της εμπορίας, κυρίως εγχώριοι. Προφανώς όποιος πάρει στα χέρια το εμπορικό κομμάτι, αποκτά πολύ ισχυρό πλεονέκτημα έναντι όλων των άλλων. Μεγαλύτερη προίκα της ΔΕΠΑ Εμπορίας είναι η ΕΠΑ Αττικής, με ένα πελατολόγιο πάνω από 430.000 νοικοκυριά, περισσότερους από 9.000 επιχειρηματικούς – βιομηχανικούς πελάτες και ένα συνεχώς διευρυνόμενο δίκτυο εντός και εκτός Λεκανοπεδίου. Γύρω από το εμπορικό κομμάτι, έχουν ήδη πάρει θέσεις όλοι οι μεγάλοι εγχώριοι ενεργειακοί όμιλοι.
5. Ξεκινά το Χρηματιστήριο Ενέργειας
Έπειτα από καθυστερήσεις ετών, ξεκινά επιτέλους την λειτουργία του το περίφημο χρηματιστήριο ενέργειας. Σηματοδοτεί τη μετάβαση από τη σημερινή χονδρεμπορική αγορά σε ένα εντελώς νέο μοντέλο, με στόχο να εισάγει μεγαλύτερη διαφάνεια στις συναλλαγές, να άρει σημερινές στρεβλώσεις, και κυρίως να επιτρέψει τη σύζευξη με την κοινή ευρωπαϊκή αγορά, αρχής γενομένης από τις γύρω αγορές, και συγκεκριμένα με αυτές της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας και της Ιταλίας. Το έργο έχει αναλάβει να συντονίσει το Περιφερειακό Κέντρο Ελέγχου Ενέργειας (RSC) της Νοτιοανατολικής Ευρώπης με έδρα της Θεσσαλονίκη. Η μετάβαση αυτή θα ολοκληρωθεί εντός του 2020 και είναι βέβαιο ότι θα απελευθερώσει τεράστιες δυναμικές οι οποίες υπό το παρόν μοντέλο τελούν εν υπνώσει.
6. Πρώτη χρονιά εφαρμογής του ΕΣΕΚ
Το 2020 θα είναι το πρώτο έτος εφαρμογής του ΕΣΕΚ, δηλαδή της νέας εθνικής ενεργειακής και κλιματικής στρατηγικής έως το 2030. Εχουν τεθεί εξαιρετικά φιλόδοξοι στόχοι, όπως για παράδειγμα μέσα στην επόμενη 10ετία να έχουν δημιουργηθεί 60.000 θέσεις εργασίας στην ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων και στις ΑΠΕ, να έχουν γίνει 9 δισ ευρώ επενδύσεων στην πράσινη ενέργεια, και να έχουν ταξινομηθεί το 2030, περί τα 82.000 ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα. Τα στοιχήματα του νέου εθνικού σχεδίου για την ενέργεια και το κλίμα (ΕΣΕΚ) είναι εξαιρετικά φιλόδοξα, ωστόσο η αγορά το έχει υποδεχθεί πολύ θετικά. Στόχος είναι τα επόμενα χρόνια, να πολλαπλασιαστούν οι ενεργειακές επενδύσεις σε τεχνολογίες μικρού έως μηδενικού ανθρακικού αποτυπώματος.
7. Σε λειτουργία ο αγωγός TAP
Ζήτημα μηνών είναι, πλέον, να ξεκινήσει η εμπορική λειτουργία του μήκους 878 χιλιομέτρων αγωγού TAP, που θα μεταφέρει μέσω Ελλάδας, και Αλβανίας στην Ιταλία, τις πρώτες ποσότητες αζέρικου αερίου στην Ευρώπη. Το έργο έχει προφανή γεωπολιτική σημασία, θα συμβάλει στη διαφοροποίηση των ευρωπαϊκών πηγών προμήθειας, ενώ φιλοδοξεί τα επόμενα χρόνια να προμηθεύει με φυσικό αέριο – μη ρωσικής προέλευσης- και τα γύρω βαλκανικά κράτη. Κλειδί, θα αποτελέσει η ολοκλήρωση του ελληνο-βουλγαρικού αγωγού IGB, του οποίου η κατασκευή θα «τρέξει» φέτος με επιταχυνόμενο ρυθμό, προκειμένου να μπορέσει να τεθεί σε λειτουργία το 2021.
8. Ραγδαίες οι εξελίξεις με East Med
Ραγδαίες επίσης, θα είναι φέτος οι εξελίξεις γύρω από τον EastMed, που ταυτόχρονα με την υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, αποφασίστηκε να επισπευσθούν όλα τα εκκρεμή στάδια για την ωρίμανση ενός έργου, ύψους 6-7 δισ. δολαρίων. Τη σχετική εντολή για επιτάχυνση των διαδικασιών έδωσε πρόσφατα το ΔΣ του φορέα υλοποίησης του project, δηλαδή η εταιρεία IGI Poseidon, όπου συμμετέχουν κατά 50% η ΔΕΠΑ, και κατά 50% η ιταλική Edison.
9. Πλωτό τερματικό Αλεξανδρούπολης
Δύο βήματα απομένουν προκειμένου ο τερματικός σταθμός υγροποιημένου φυσικού αερίου της Αλεξανδρούπολης, ύψους 350 εκατ. ευρώ, να μπει σε φάση κατασκευής. Μετά τη ΔΕΠΑ που αποφάσισε να συμμετάσχει με 20% στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρίας Gastrade απομένουν πια οι αποφάσεις για αντίστοιχες εξαγορές ποσοστών, από την κρατική εταιρεία της Βουλγαρίας, Bulgarian Energy Holding και τη ρουμανική Romgaz. Καλώς εχόντων των πραγμάτων, το πλωτό τερματικό αποθήκευσης και επαναεριοποίησης αερίου στην Αλεξανδρούπολη (FSRU), αναμένεται να μπει από φέτος σε φάση κατασκευής.
10. Υπόγεια Αποθήκη Νοτίου Καβάλας
Μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2020 αναμένεται ο διαγωνισμός για την επιλογή επενδυτή, ο οποίος θα μετατρέψει το εξαντλημένο κοίτασμα της Νοτίου Καβάλας σε υπόγεια αποθήκη φυσικού αερίου, προϋπολογισμού 250-300 εκατ ευρώ. Σε αυτήν θα μπορεί να αποθηκεύεται, έναντι τιμήματος, φυσικό αέριο για μεγάλο χρονικό διάστημα, δυνατότητα που σήμερα δεν υπάρχει στην Ελλάδα, αντίθετα απ’ ό,τι ισχύει σε πληθώρα άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Το έργο έρχεται να συμπληρώσει τις υποδομές αερίου που αναπτύσσονται στη Β. Ελλάδα, δηλαδή τους αγωγούς ΤΑP, IGB και τον πλωτό σταθμό υγροποίησης και επαναεριοποίησης στην Αλεξανδρούπολη.
11. Περαιτέρω ιδιωτικοποίηση ΑΔΜΗΕ
Στο πρώτο τρίμηνο αναμένεται να ληφθούν οι αποφάσεις για την περαιτέρω ιδιωτικοποίηση του δικτύου μεταφοράς, δηλαδή του ΑΔΜΗΕ, ενώ μέχρι το καλοκαίρι θα έχουν «κλειδώσει» οι αποφάσεις για την πώληση του 49% του δικτύου διανομής, δηλαδή του ΔΕΔΔΗΕ. Στη περίπτωση του ΑΔΜΗΕ, επίσημο ενδιαφέρον έχει ήδη εκδηλώσει προς τη πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ, η κινεζική State Grid που ελέγχει ήδη το 24% της εταιρείας. Το κατά πόσο θα της επιτραπεί να αποκτήσει κι άλλο ποσοστό σε μια στρατηγική ενεργειακή υποδομή, είναι προφανώς ζήτημα που άπτεται της στάσης της Κομισιόν απέναντι στις κινεζικές επενδύσεις.
12. Πώληση του ΔΕΔΔΗΕ
Στο μέτωπο του ΔΕΔΔΗΕ, ο κρυμμένος θησαυρός είναι οι οπτικές ίνες, που μπορούν να τοποθετηθούν πάνω στο δίκτυο της εταιρείας, μήκους 239.000 χλμ, μαζί με πομποδέκτες σε κολώνες. Το «κούμπωμα» των καλωδίων της ΔΕΗ με δίκτυα 5G ανοίγει το δρόμο στους παρόχους να προσφέρουν νέα σύνθετα ενεργειακά και τηλεπικοινωνικά προϊόντα στους καταναλωτές.
Η πώληση του 49% της θυγατρικής της ΔΕΗ θα συνοδευτεί από ισχυρά δικαιώματα μειοψηφίας. Το κεφάλαιο ιδιωτικοποίηση του δικτύου διανομής είναι εξαιρετικά σημαντικό για τους καταναλωτές επειδή θα φέρει επιτέλους και στην Ελλάδα, τους έξυπνους μετρητές, που θα αντικαταστήσουν τους 7 εκατομμύρια υφιστάμενους συμβατικούς. Εξέλιξη που με τη σειρά της, θα επιτρέψει την καθιέρωση από τους παρόχους πολλαπλών ζωνών τιμολόγησης στη διάρκεια του 24ωρου, έναντι μόνο του ημερήσιου και του νυχτερινού ρεύματος, που υπάρχουν σήμερα.
13. Παίρνει μπροστά η ηλεκτροκίνηση
Το 2020, η ηλεκτροκίνηση θα πάψει να αποτελεί μια «αφηρημένη» ιδέα, και η αγορά αναμένεται να πάρει, έστω με μικρά βήματα, μπροστά. Καταλύτη πρόκειται να αποτελέσει το γεγονός ότι μέσα στους επόμενους μήνες αναμένεται να ανακοινωθούν επιδοτήσεις αγοράς για ηλεκτροκίνητα οχήματα, φοροαπαλλαγές, εκπτώσεις στα διόδια και ελεύθερη στάθμευση σε επιλεγμένα σημεία στο κέντρο των πόλεων.
Πρωταγωνιστικό ρόλο εδώ, διεκδικεί η ΔΕΗ, που έχει εξαγγείλει την τοποθέτηση μέσα στην επόμενη 2ετία, περίπου 1.000 σταθμών φόρτισης ηλεκτροκίνητων οχημάτων. Σταθμοί, που μαζί με γενναία κίνητρα για αγορά και χρήση ηλεκτροκίνητων οχημάτων, φιλοδοξούν να εκτοξεύσουν ήδη από το 2020 τις νέες ταξινομήσεις ηλεκτροκίνητων οχημάτων σε 1.200-1.300, έναντι μόλις 400 – 500 φέτος. Όπως και σε πολλά από τα προηγούμενα κεφάλαια, έτσι και εδώ, ο πήχης έχει μπει ψηλά.
Πηγή: businessdaily.gr
