Το “Metropol Parasol” είναι το νέο ορόσημο της Σεβίλλης, το οποίο θα ενισχύσει την πολιτιστική της ταυτότητα και θα την καταστήσει ένα από τα πιο συναρπαστικά μέρη στην Ισπανία. Για τη μεγαλύτερη ξύλινη κατασκευή από δικτύωμα στην Ισπανία χρειάστηκαν 3.000 διαφορετικά ξύλινα στοιχεία, 12.000 περίπου σύνδεσμοι από χάλυβα και 6 χρόνια για να γίνει πραγματικότητα.

Η νέα ξύλινη υπερκατασκευή, που φέρει το όνομα Metropol Parasol, θα μετατρέψει την Plaza de la Encarnación της Σεβίλλης σε ένα νέο σύγχρονο αστικό κέντρο.
Ο κυρίαρχος ρόλος αυτού του μοναδικού αστικού χώρου στο κέντρο της πυκνής δομής της μεσαιωνικής παλαιάς πόλης της Σεβίλλης είναι να παρέχει στον επισκέπτη μια ευρεία ποικιλία δραστηριοτήτων, από την ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου μέχρι την αναψυχή και τα καταστήματα.

Η ανάπλαση

Η άρτια σχεδιασμένη κατασκευή και η πολύ καλή χωροθέτηση θα μετατρέψει την Plaza de la Encarnación σε ζωντανό προορισμό για τους τουρίστες και για τους πολίτες της πόλης.

Η αρχιτεκτονική μορφή του “Metropol Parasol”, με τις μεγάλες σαν μανιτάρια δομές, περιλαμβάνει το αρχαιολογικό μουσείο στο υπόγειο επίπεδο, μια εσωτερική αγορά στο επίπεδο των οδών, plaza για πολιτιστικά γεγονότα και εκδηλώσεις, μπαρ, εστιατόρια και ένα μοναδικό πανοραμικό γύρο πάνω από τα αποκαλούμενα ήδη από τους Ισπανούς Parasols. Το συνολικό εμβαδό της Plaza de la Encarnacion να είναι 18.000τ.μ., με τα 12.670τ.μ. να αποτελούν το χώρο ανάπλασης. Τα 5.000τ.μ. εκτείνονται σε 4 επίπεδα, στα οποία στεγάζονται όλες οι χρήσεις, όπως ο αρχαιολογικός χώρος, μια τοπική αγορά, χώρος εκδηλώσεων, μπαρ και εστιατόρια.

Η ανωδομή με τo ξύλινο δικτύωμα δεν έχει σταθερό ύψος, μάλιστα εναλλάσσεται ανάλογα με το στατικό φορτίο. Το μέσο ύψος της κατασκευής είναι 28,50μ. Ο φέρων οργανισμός είναι ένας πρωτότυπος αισθητικά και δομοστατικά συνδυασμός υλικών από σκυρόδεμα, ξύλο και χάλυβα. Τα υλικά που κυριαρχούν στο εσωτερικό της κατασκευής είναι σκυρόδεμα, γρανίτης και χάλυβας, ενώ στον εξωτερικό χώρο κυριαρχεί ο γρανίτης στο δάπεδο και η επεξεργασμένη ξυλεία. Η ενισχυμένη δομή ξυλείας αρχίζει να αναδύεται από το επίπεδο της αρχαιολογικής ανασκαφής ως αρχιτεκτονικό ορόσημο για την πόλη και, σε συνδυασμό με την πολυσύνθετη σειρά των χρήσεών του, το νέο “Metropol Parasol” θα συμβάλει σε μια δυναμική ανάπτυξη των πολιτιστικών και εμπορικών εγκαταστάσεων στην καρδιά της Σεβίλλης.

Αρχιτεκτονική πρόκληση

Το Μetropol Parasol φαντάζει πάνω από το έδαφος ως ένα σύμπλεγμα από γιγαντιαία μεταλλικά μανιτάρια, με τις οργανικές καμπύλες και τις μορφές να παραπέμπουν σε ανάποδες ομπρέλες, τα λεγόμενα κατά τους Iσπανούς “parasols”, στα οποία βασίστηκε η συνθετική ιδέα. Μάλιστα, σε πλήρη αντίθεση με τα πιο συμβατικά ορθογώνια κτίσματα που περιβάλλουν αυτόν τον πρώην χώρο στάθμευσης στη Σεβίλλη.

Οι ρευστές καμπύλες του σχεδιασμού πρωτοπορούν και μάλιστα παραπέμπουν σε γλυπτική μνημιακή αρχιτεκτονική. Η εν λόγω περιοχή της Plaza de La Encarnacion κατοικήθηκε αρχικά το 1842, ενώ μέχρι το 1973 στην περιοχή του πρώην υπαίθριου χώρου στάθμευσης υπήρχαν σταύλοι. Κατά τη διάρκεια ανασκαφών, το 1990, στη φάση κατασκευής του υπόγειου χώρου στάθμευσης που αρχικά είχε προγραμματιστεί, εντοπίστηκαν ερείπια μιας ρωμαϊκής αποικίας, με ιδιαίτερα σημαντικά μωσαϊκά και αρχιτεκτονική. Στην προσπάθεια να ενταχθεί ο αρχαιολογικός χώρος στον πυκνό ιστό της Σεβίλλης, το 2004 η πόλη της Σεβίλλης προκήρυξε διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό. Το πρώτο βραβείο απέσπασε η ομάδα του αρχιτεκτονικού γραφείου J. Mayer H., με έδρα το Βερολίνο. Η κριτική επιτροπή αποκάλεσε την εν λόγω αρχιτεκτονική πρόταση “μια αισθητική πρόκληση”, ως απάντηση στη συχνά επικριμένη απώλεια του δημόσιου χώρου. Μεταξύ της περιόδου 2004 και 2007, όταν ολοκληρώθηκαν τα σχέδια, η δομή άλλαξε αρκετές φορές μορφή, κατόπιν διαβουλεύσεων με τους δομικούς μηχανικούς της Arup. Στο αρχικό κτιριολογικό πρόγραμμα αυτό που προστέθηκε ήταν ένα καφέ – εστιατόριο, ενώ οι αρχικές κατόψεις αναθεωρήθηκαν ελάχιστα.

Τα σχέδια των πρώτων και δεύτερων φάσεων του προτεινόμενου σχεδίου παρουσιάστηκαν στο κοινό το Φεβρουάριο και Ιούλιο του 2004, αντίστοιχα. Οι τοπικοί προμηθευτές και οι αγρότες συμμετείχαν στο σχεδιασμό των θέσεων αγοράς που επρόκειτο να ενοικιάσουν. Οι ρευστές καμπύλες του σχεδίου είναι συνηθισμένες στην αρχιτεκτονική παράδοση των Ισπανών, παραπέμπουν σε δημιουργίες του Gaudi στη Βαρκελώνη, καθώς και στο πλανητάριο του Santiago Calatrava στην Βαλένθια. Οι γερμανοί αρχιτέκτονες επηρεάστηκαν από το θολωτό εσωτερικό των εκκλησιών της Σεβίλλης, τη μαυριτανική διακόσμηση, καθώς και τα ανδαλουσιακά κάγκελα. Μέχρι τα τέλη του 2007, είχαν ήδη τοποθετηθεί τα θεμέλια της δομής και είχαν διαμορφωθεί όλα τα υπόγεια στοιχεία, με τα σκαλοπάτια και τις κεκλιμένες ράμπες σε χυτή μορφή από οπλισμένο σκυρόδεμα. Το επόμενο βήμα θα ήταν η ξύλινη ανωδομή, η οποία ήταν ξεχωριστή από την υπόγεια κατασκευή και την κατασκευή στο ισόγειο επίπεδο. Αν και τα συνδεμένα μανιτάρια φαίνονται, σαν άμορφη σταγόνα, στην πραγματικότητα αναπτύσσονται σε τέσσερα επίπεδα.

Το μουσείο που συνδέεται με τη μπαρ και τα εστιατόρια, όπου οι άνθρωποι μπορούν να παρακολουθήσουν μια συναυλία, μια εκδήλωση ή ένα αθλητικό γεγονός. Τα parasols είναι μια σύνθετη δομή, με το ξύλο να ενισχύεται από συνδέσμους χάλυβα. Στο δεύτερο όροφο, περίπου στο ίδιο επίπεδο με τις μαρκίζες των περιβαλλόντων κτηρίων, είναι η γέφυρα πανοράματος που είναι ανοιχτή στον ουρανό. Ένας φουτουριστικός ουράνιος περίπατος ξεπροβάλλει πάνω από τις διαβάσεις των πεζών και ανάμεσα στα παλαιά σοκάκια της πόλη της Σεβίλλης, 22μ. επάνω από το έδαφος.

Οι επισκέπτες μπορούν, επίσης, να κοιτάξουν κάτω στο μουσείο, μέσω των ανοιγμάτων στο πλέγμα της δομής, καθώς και έξω, πέρα από τα εστιατόρια μέχρι τα μικρά πεζούλια. Όλα τα επίπεδα είναι προσιτά μέσω των κλιμακοστασίων στις στήλες των parasols ή του ανελκυστήρα στο εσωτερικό χείλος της δομής, στην κορυφή των parasols. Η δομή των έξι parasol στεγάζει επίσης μια τοπική αγορά, ένα σταθμό του μετρό και πολυάριθμα μπαρ και εστιατόρια, κάτω από ή ανάμεσα στα Parasols.

Βιοκλιματικός σχεδιασμός

Βιοκλιματικός σχεδιασμός (J. Mayer H. ARCHITECTS)

Από την αρχική συνθετική ιδέα οι αρχιτέκτονες ενσωμάτωσαν στοιχεία βιοκλιματικού σχεδιασμού, όπως ο παθητικός δροσισμός με διαμπερή κυκλοφορία του εισερχόμενου αέρα πάνω από τις κτιριακές εγκαταστάσεις, αλλά και κάτω από τη δομή, όπου κατά την διέλευσή του ο αέρας ψύχεται από τα προτεινόμενα υδάτινα στοιχεία και δενδροφυτεύσεις. Η ιδιαιτερότητα της μορφής της ξύλινης δομής επιτρέπει το φυσικό φως να εισέρχεται στο εσωτερικό, χωρίς όμως να ενοχλεί τον επισκέπτη, παρέχοντας παράλληλα και σκίαση και αίσθηση δροσιάς.
Κατά τη διάρκεια του χειμώνα, το δάπεδο θερμαίνεται από το εισερχόμενο ηλιακό φως, μεταδίδοντας τη θερμότητα αυτή στους επισκέπτες. Όλα τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν είναι οικολογικά και μη τοξικά. Η πρώτη προτεραιότητα για τους αρχιτέκτονες ήταν τα θέματα της μορφής και του χώρου, με τα υλικά να έρχονται σε δεύτερη εκτίμηση. Τα μεμονωμένα (pre-cast), προδιαμορφωμένα κομμάτια μετάλλων ήταν μια επιλογή, καθώς επίσης και ένα είδος πλαστικών που χρησιμοποιείται στη ναυπηγική.

Κάτοψη αρχιτεκτονικής πρότασης (J. Mayer H. ARCHITECTS)

Παρακινημένοι από την επιτυχή χρήση του ξύλου στη φοιτητική τραπεζαρία στην Καρλσρούη, οι αρχιτέκτονες αποφάσισαν με την FFM να κατασκευάσουν τα parasol με ελαφριές ακτίνες ξυλείας, επενδυμένες με ένα επίστρωμα πολυουρεθάνιου, το οποίο είναι φθηνότερο από το μέταλλο, αλλά ακόμα πιο ανθεκτικό.
Το επίστρωμα πολυουρεθάνιου προστατεύει το ξύλο και επιτρέπει σε αυτό να αναπνεύσει ως φυσικός κλιματισμός και το ίδιο το ξύλο δεν εκπέμπει τοξικές ουσίες ή επικίνδυνους καπνούς, όταν καίγεται. Επίσης όλη η ξυλεία προέρχεται από ελεγχόμενη φυτεία και είναι πιστοποιημένη με PEFC (πιστοποιητικό προγράμματος ελεγχόμενων δασικών περιοχών), που χορηγείται από το Φινλανδικό δασικό συμβούλιο. Τα parasols είναι αυτοκαθαριζόμενα και μπορούν να χρωματιστούν αν χρειαστεί, ίσως μετά από 20 με 25 χρόνια.

Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τον υπεύθυνο δημοσίων σχέσεων Wilko Hoffmann και τον αρχιτέκτονα του έργου Jurgen Mayer H. από τους J. MAYER H. Architects καθώς και τον associate και structural engineer Jan-Peter Koppitz από την Arup στην Μαδρίτη για το υλικό που μας παραχώρησαν καθώς και την νομική σύμβουλο Στέλλα Γιατρά για ειδικά θέματα Ευρωπαϊκού Δικαίου.

Το άρθρο συνεχίζεται στην ηλεκτρονική μας έκδοση με την ενότητα “Δομική πρόκληση”

[the_magazine id=”249″]