Επανάχρηση του ιστορικού κτιρίου «Μπασουράκου»

Το κτίριο Μπασουράκου είναι ένα ιστορικό βιομηχανικό κτίριο, πετρόκτιστο, με ενδιάμεσα πατώματα από σκυρόδεμα και ξύλινες στέγες, μέσα στον αστικό ιστό του Δ.Δ. Σκάλας. Το κτίριο, ως υφίσταται, είναι αποτέλεσμα αρκετών μεταγενέστερων μετατροπών, που επηρεάζουν την εικόνα του και εν μέρει τη δομή του. Προτείνεται η μετατροπή του σε κέντρο Πολλαπλών Πολιτιστικών Δραστηριοτήτων περιλαμβάνοντας χρήσεις, που ορίστηκαν με διαβούλευση και συνεργασία, αναγκαίες για την τοπική κοινωνία.

Το project διακρίθηκε με το ευρωπαικό Βραβείο Πράσινου Κτιρίου Ολοκληρωμένου Ενεργειακού Σχεδιασμού (GB ID Award) το οποίο απονέμεται στα πλαίσια του προγράμματος Green Building και του ευρωπαικού προγράμματος MaTrID (Market transformation towards nearly zero energy buildings through widespread use of integrated energy design) που υποστηρίζεται από το πρόγραμμα Intelligent Energy Europe (IEE).

Με τη συμμετοχή και την παρότρυνση των Δημοτικών Αρχών και των Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Ευρώτα, την υποστήριξη από όλο το δυναμικό της Αναπτυξιακής εταιρείας «Πάρνωνας» Α.Ε., την ουσιαστική συμβολή του Τομέα Φυσικής Εφαρμογών του Τμήματος Φυσικής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστήμιου Αθηνών και την ουσιαστική συνεργασία των Μηχανικών του έργου, όλων των ειδικοτήτων, εφαρμόστηκε στην πράξη ο «Ολοκληρωμένος Ενεργειακός Σχεδιασμός», μέσω της θέσπισης κοινών στόχων.

Κοινοί Στόχοι, Αρχές του Σχεδιασμού

• Απλότητα στην αισθητική και τη λειτουργικότητα
• Σεβασμός προς τους φυσικούς πόρους και την τοπική βιοποικιλότητα
• Μείωση του Περιβαλλοντικού Αποτυπώματος
• Ενεργειακή Απόδοση
• Θερμική και Οπτική Άνεση
• Φυσικός Φωτισμός και Αερισμός
• Χρήση υλικών υψηλής απόδοσης, φιλικών προς το περιβάλλον.

Η κύρια πρόθεση, όπως ορίστηκε από τους Αρχιτέκτονες Μελετητές είναι να μείνει αμετάβλητη η γεωμετρία του κτιρίου, να διατηρηθεί η μορφή του και να γίνουν αυστηρά οι απαραίτητες προσθήκες που θα εξυπηρετούν την νέα λειτουργία του, πρόθεση που όπως αποδεδείχθηκε διευκόλυνε πολύ την υλοποίηση των κοινών στόχων.

Το περίγραμμα του κτιρίου έχει μορφή «Π», το οποίο περικλείει έναν αρκετά ευρύχωρο υπαίθριο χώρο, ανοικτό προς τη Δύση. Το ύψος του δεν είναι ενιαίο. Το κεντρικό τμήμα του είναι διώροφο, με μεγάλο ελεύθερο ύψος ορόφων και στέγη δίρριχτη με έντονη κλίση, με αποτέλεσμα να κυριαρχεί σαν όγκος στο χώρο. Ένα μικρό μέρος του κεντρικού τμήματος, τοπικά, υψώνεται κατά έναν όροφο ακόμα. Τα άλλα τμήματα, οι «κεραίες» είναι μονώροφες με μεγάλο ελεύθερο ύψος επίσης και τετράρριχτες ξύλινες στέγες.

Ο υπαίθριος χώρος του κτιρίου γειτνιάζει με την κεντρική πλατεία του Δ.Δ. Σκάλας, την Πλατεία Πηγών, για την οποία υπάρχει επισης Αρχιτεκτονική, Βιοκλιματική Μελέτη Ενεργειακής Αναβάθμισης, η οποία ήδη υλοποιείται. Το μέτωπο της πλατείας προς το κτίριο έχει αποκλειστεί από ιδιωτική οικοδομή, όμως υπάρχει η δυνατότητα μέσω του ακαλύπτου που έχει παραχωρηθεί σε κοινή χρήση και μέσω γέφυρας που προβλέπεται στην αρχιτεκτονική μελέτη της πλατείας να αποκατασταθεί η επικοινωνία των δυο δημόσιων χώρων, δεδομένου ότι η πραγματική απόσταση μεταξύ του ορίου της πλατείας και του ορίου του υπαίθριου χώρου του κτιρίου είναι μόλις 90 μ.

• Οι προτεινόμενες κύριες χρήσεις και τα γενικά ωφέλιμα εμβαδά τους είναι οι εξής :
• Lobby κεντρικής Εισόδου 78,69 τ.μ., στο ισόγειο.
• Αίθουσα Πολλαπλών Χρήσεων (Συνεδριάσεις – Συνεστιάσεις ) 178,25 τ.μ, στον
  Όροφο.
• Αίθουσα Πολιτιστικών και Συνεδριακών Δραστηριοτήτων σε δυο στάθμες.
  Πλατεία 181,94 τ.μ., στο ισόγειο, Εξώστης 77,21 τ.μ., (νέο τμήμα), στον όροφο
  Κτιρίου.
• Foyer Αίθουσας Πολιτιστικών και Συνεδριακών Δραστηριοτήτων 57,06 τ.μ., σε
  τμήμα του ισογείου του Κτιρίου.
• Αίθουσα Εκθέσεων Αγροτικών Προϊόντων και Εξοπλισμού 161,44 τ.μ., στο
  ισόγειο.
• Lobby Εισόδου Εκθεσιακού Χώρου, 45,76 τ.μ., σε τμήμα του ισογείου.
• Αναψυκτήριο, 118,31 τ.μ στο ισόγειο, με εσωτερικό εξώστη 38,36 τ.μ
  (νέα κατασκευή).
• Γραφεία και αποθήκες συνολικά στο ισόγειο.

Δυο κλιμακοστάσια με ανελκυστήρες και στις άκρες του κεντρικού διώροφου τμήματος. Χώροι υγιεινής, βοηθητικοί χώροι, χώροι Η/Μ εγκαταστάσεων και δεξαμενής νερού για την πυρόσβεση σε υπόγειο, εκτός περιγράμματος κτιρίου.

Η Αίθουσα πολλαπλών χρήσεων είναι δυνατόν να φιλοξενεί συνελεύσεις, αλλά και συνεστιάσεις εξυπηρετούμενη από ένα βοηθητικό χώρο και αποθήκες σε δυο στάθμες Για την πρόσβαση και την εκτόνωση της αίθουσας αυτής, που θα είναι από τους πλέον εντυπωσιακούς χώρους του συγκροτήματος (λόγω διαστάσεων και μεγέθους στέγης) και θα έχει αρκετά μεγάλο πληθυσμό θα κατασκευαστούν δυο νέα κλιμακοστάσια με ανελκυστήρες.

Αίθουσα Εκθέσεων Αγροτικών Προϊόντων και Εξοπλισμού. Το κύριο θέμα της μόνιμης αλλά και των περιοδικών εκθέσεων είναι η αγροτική ζωή. Οι εκθέσεις θα έχουν ιστορικό, ενημερωτικό, αλλά και εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Η Αίθουσα αυτή μπορεί να λειτουργεί ανεξάρτητα από το υπόλοιπο συγκρότημα, διότι έχει ανεξάρτητη, δική της είσοδο και foyer. Οι εκθέσεις μπορούν να επεκτείνονται στον υπαίθριο χώρο στη βόρεια πλευρά της αίθουσας, με κάποια μόνιμα αντικείμενα – αντίκες, που έχουν και αισθητική αξία και ταυτόχρονα αποτελούν μαρτυρία παλαιών τεχνικών.

Η Αίθουσα Πολιτιστικών και Συνεδριακών Δραστηριοτήτων τοποθετείται στο τμήμα του υπάρχοντος κτιρίου, του οποίου έχει καταρρεύσει η στέγη. Δίνεται έτσι η δυνατότητα για μια νέα κατασκευή, στατικά ανεξάρτητη, αίθουσας με εξώστη, με αυξημένες απαιτήσεις ύψους, συνολικής δυναμικότητας 250 ατόμων, που είναι δυνατόν να φιλοξενεί συνέδρια αλλά και ως παραστάσεις και επωφελείται λειτουργικά, από την γειτνίαση με το αναψυκτήριο.

Αναψυκτήριο. Προστίθεται ανοικτός εξώστης, στατικά ανεξάρτητος, με χαλύβδινη κατασκευή. Κάτω από τον εξώστη κατασκευάζονται βοηθητικοί χώροι αποθηκών και W.C. ΑΜΕΑ, και πάνω ένα ακόμα συγκρότημα W.C., που εξυπηρετούν πέραν των χρηστών του αναψυκτηρίου και τους χρήστες της Αίθουσας Πολιτιστικών και Συνεδριακών Δραστηριοτήτων.

Το κτίριο περιβάλλει και ορίζει ένα τμήμα του υπαίθριου 555,90 τ.μ. που έχει διαστάσεις μικρής πλατείας και περιλαμβάνει, ως υποενότητες τον υπαίθριο χώρο του Αναψυκτήριου και τον κήπο Εκθέσεων Αγροτικού Εξοπλισμού. Με σωστό μείγμα φυτεύσεων και δαπεδοστρώσεων, με φυτεύσεις αειθαλών δένδρων, και με χρήση στεγάστρων, θα επιτευχτεί μικροκλίμα που θα προσελκύει τους κατοίκους να διαθέσουν εκεί τον Ελεύθερο Χρόνο τους.

Στο δάπεδο της πλατείας θα δοθεί μια γενική κλίση της τάξης του 5% που θα ευνοήσει το κοινωνικό της χαρακτήρα και την παρακολούθηση πιθανών υπαιθρίων εκδηλώσεων. Η πρόθεση αυτή θα υποβοηθηθεί και με την χρήση μια μεγάλης ψηφιακής οθόνης. Στον υπόλοιπο υπαίθριο χωροθετούνται είκοσι θέσεις στάθμευσης και αρκετές περιοχές πρασίνου.

Σε ότι αφορά τα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν και την γενικότερη εικόνα, ελήφθη υπ’ όψη η Αρχιτεκτονική μελέτη της πλατείας Πηγών, από την οποία υιοθετούμε, χάριν συνέχειας και ομοιογένειας, τον γκρι κυβόλιθο 20*20 εκ., τα βοτσαλωτά χυτά δάπεδα και την σχεδιαστική αντίληψη των καθιστικών πάγκων.

Οι δυο κύριες διαδρομές από το όριο του οικοπέδου μέχρι την είσοδο στο Lobby κεντρικής Εισόδου και στο Lobby Εισόδου του Εκθεσιακού Χώρου θα είναι από βοτσαλωτό βιομηχανικό δάπεδο και οι ράμπες που επικοινωνούν τις δυο πορείες από κυβόλιθους.

Ο υπαίθριος χώρος του Αναψυκτηρίου, θα καλύπτεται με ξύλινο deck, με ανοικτούς αρμούς.

Περιοχές πρασίνου με χαμηλή φύτευση ορίζονται ανάμεσα στις προαναφερθείσες επιφάνειες, αειθαλή δένδρα φυτεύονται στο παραλλήλως της Ρυμοτομικής γραμμής και φυλλοβόλα στην περιοχή των υπαίθριων Εκθέσεων Αγροτικού Εξοπλισμού.

Οι καθιστικοί πάγκοι διατάσσονται γραμμικά στρεφόμενοι προς τον υπαίθριο χώρο του Αναψυκτήριου, όπου συνδυασμένη με το υπερκείμενο Στέγαστρο – Σκίαστρο εγκαθίσταται ψηφιακή οθόνη μεγάλων διαστάσεων, κίνητρο για κοινωνικές συναθροίσεις. Επιθυμητή, προφανώς είναι και κάθε άλλη αυτοσχέδια η οργανωμένη εκδήλωση που μπορεί να συμβεί στον χώρο αυτό και να προσελκύσει θεατές.
Σχετικά με την χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και παθητικών συστημάτων επισημαίνονται:

• Εγκατάσταση συστήματος γεωθερμίας στον Περιβάλλοντα Χώρο.
• Φωτοβολταϊκά στις στέγες που δεν σκιάζονται και οργανική σύνδεσή τους με
  τις κατασκευές του κτιρίου. Χρήση Φωτοβολταϊκών Υαλοπινάκων σε στέγαστρα
  του Κτιρίου προς το Νότο.
• Πράσινη στέγη, όπου προτείνεται δώμα.
• Φυτεύσεις στον περιβάλλοντα χώρο, με καρποφόρα δέντρα και είδη της
  τοπικής χλωρίδας, έτσι ώστε το μικροκλίμα να εξυπηρετεί τη βιοποικιλότητα.

Η διατήρηση της υφιστάμενης ιστορικής κατασκευής του κτιρίου, όπου χρησιμοποιούνται κυρίως φυσικά υλικά (πέτρα, ξύλο) υποβοηθά τη βιωσιμότητα.

Μετά την ολοκλήρωση τους το κτίριο και ο περιβάλλων χώρος του, θα καταναλώνουν ελάχιστη ενέργεια (όπως τεκμηριώνεται στην Βιοκλιματική μελέτη και τις μελέτες των Η/Μ Εγκαταστάσεων), θα είναι δηλαδή σύμφωνα με τους κοινοτικούς κανονισμούς ένα Nearly Zero Energy Building και λόγω της χρήσης κατάλληλων υλικών θα είναι ένα «καθαρό» κτίριο.

To άρθρο συνεχίζεται στην ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού με τις ενότητες:
• Θέρμανση – Δροσισμός
• Φυσικός Φωτισμός

[the_magazine id=”1665″]