Υπάρχουν διάφορες τάσεις σε αυτό που ονομάζουμε βιοκλιματικό αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, αναλόγως της τεχνολογίας, των υλικών ή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που χρησιμοποιούνται κάθε φορά. Πώς επηρεάζουν όλες αυτές οι τάσεις τη φιλοσοφία σχεδιασμού σας;
Σε μεγάλο βαθμό, ο βιοκλιματικός σχεδιασμός αποτελεί εφαρμογή ορισμένων βασικών κανόνων που αφορούν στο σωστό ηλιασμό και αερισμό ενός κτιρίου. Οι κανόνες αυτοί είναι γνωστοί και αναλλοίωτοι εδώ και εκατοντάδες χρόνια και η εφαρμογή τους διέπει κάθε αρχιτεκτονικό έργο που είναι εναρμονισμένο με το φυσικό περιβάλλον του. Η αλλαγή που παρατηρείται στις μέρες μας αφορά στην αυξημένη ευαισθησία της κοινής γνώμης απέναντι στο πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής και την αντίστοιχη στροφή της οικοδομικής τεχνολογίας στην κατεύθυνση της πράσινης ανάπτυξης. Η αφομοίωση των νέων τεχνολογικών δυνατοτήτων γεννά νέες προκλήσεις για την αρχιτεκτονική τις οποίες προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε μέσα από το έργο μας. Μας απασχολεί ιδιαίτερα η διερεύνηση των νέων αρχιτεκτονικών μορφολογιών που αναδεικνύονται από την αφομοίωση της πράσινης οικοδομικής τεχνολογίας. Η σημαντικότερη σχεδιαστική πρόκληση της εποχής μας αφορά στην πρόσληψη του δομημένου περιβάλλοντος ως μια μορφή αναδυόμενης “τεχνητής φύσης”. Μας απασχολούν οι αρχές σχεδιασμού αυτής της νέας φύσης, οι μορφολογικές καταβολές της αλλά και οι σχέσεις της με την υφιστάμενη αστική πραγματικότητα.
Τι προσπαθήσατε να πετύχετε στην πρότασή σας για την ανάδυση του Ιλισσού; Πόσο εύκολο είναι να υιοθετήσει η Πολιτεία τέτοιες προτάσεις για την ελληνική πόλη;
Θεωρούμε ότι η συζήτηση που γίνεται τα τελευταία χρόνια για την ελληνική πόλη είναι περιορισμένη και αποσπασματική. Είναι απογοητευτικό το έλλειμμα των ιδεών που παρουσιάζονται για μία πόλη που μόλις πριν από πέντε χρόνια οργάνωσε τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Το κενό αυτό οφείλεται στην κρίση του θεσμού των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών, προκαλεί παρανοήσεις, δημιουργεί στερεότυπες αντιλήψεις και, γενικά, δυσχεραίνει τις πιθανότητες αναβάθμισης της εικόνας της Αθήνας. Ο στόχος μας για την ανάδυση του Ιλισσού δεν ήταν άλλος από την ενεργοποίηση ενός δημόσιου διαλόγου για την πόλη. Αυτός ήταν άλλωστε και ο λόγος που η παρουσίασή της δεν ακολούθησε τα συμβατικά μέσα δημοσιοποίησης του αρχιτεκτονικού έργου αλλά έγινε μέσα από ένα ιστολόγιο. Μέσα από αυτή την πρόταση προσπαθήσαμε να διερευνήσουμε τη μορφή που μπορεί να έχει ένας αστικός χείμαρρος στο κέντρο μιας σύγχρονης πόλης. Προσπαθήσαμε, ακόμη, να αναδείξουμε τις διαστάσεις του ζητήματος της διαχείρισης των αστικών υδάτων και τις δυνατότητες αξιοποίησης των νέων πράσινων τεχνολογιών για τη δημιουργία δικτύων δημόσιου χώρου. Η υιοθέτηση αντίστοιχων προτάσεων από την Πολιτεία δεν γίνεται από τη μία μέρα στην άλλη. Απαιτείται χρόνος και συστηματική ανταλλαγή απόψεων μέσα από διαδικασίες δημόσιας διαβούλευσης.
Ποια η γνώμη σας για την κατάληψη-προστασία “κενών χώρων” από κατοίκους και επιτροπές πρωτοβουλίας της Αθήνας; Ποια φαντάζεστε ότι θα είναι η τύχη αυτών των χώρων και τι θα προτείνατε;
Το γεγονός ότι ο πληθυσμός της Αθήνας ενδιαφέρεται για το δημόσιο χώρο και διεκδικεί τα δικαιώματα του αποτελεί ένα θετικό γεγονός για την πόλη. Από την άλλη, είναι δυσάρεστο το γεγονός ότι η ενεργοποίηση αυτή συντελείται μέσα σε συνθήκες έντονης πόλωσης όπου κυριαρχεί η διαμάχη δημόσιων και ιδιωτικών συμφερόντων. Θεωρούμε ότι, για την ώρα, ο ρόλος των συγκεκριμένων πρωτοβουλιών είναι περισσότερο συμβολικός και αποτελεί μια έκφραση αντίστασης στην συνεχιζόμενη υποβάθμιση του δημόσιου χώρου από το 2004 μέχρι σήμερα. Πιστεύουμε ότι στο μέλλον, με την κατάκτηση εμπειριών και την πιο ενεργή συνδρομή κατοίκων με ειδικές γνώσεις, ο ρόλος των επιτροπών κατοίκων μπορεί να γίνει πολύ πιο ενεργός. Θα μπορούσαμε να αναφερθούμε εδώ στις πρώτες αποκαταστάσεις ρεμάτων σε μικρές αμερικανικές πόλεις, που ξεκίνησαν από ανάλογες, συχνά συμβολικές, πρωτοβουλίες ομάδων κατοίκων και εξελίχθηκαν σε μια πολύ σοβαρή τάση του σύγχρονου αστικού σχεδιασμού.
