“Πάρα πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν ακόμα και σήμερα να μην απολαμβάνουν τη ζέστη του σπιτιού τους ή του χώρου όπου εργάζονται εξαιτίας των απωλειών θερμότητας από τα παράθυρά τους”, έγραφε πρόσφατα σε άρθρο της η γερμανική εφημερίδα Die Welt, το οποίο ήταν αφιερωμένο στο θέμα της αγοράς ανακαίνισης παραθύρων. Η μεγάλη πρόκληση είναι το ένα δισεκατομμύριο παράθυρα στην Ευρώπη, που θα πρέπει να αντικατασταθούν με νέα υλικά αλλά και να εφαρμοστούν σε αυτά τα κατάλληλα συστήματα σκίασης.
Υπάρχουν 560 εκατομμύρια παράθυρα στη Γερμανία, και 340 εκατομμύρια από αυτά -δηλαδή, τρία στα πέντε- αποτελείται είτε από έναν απλό υαλοπίνακα είτε από μία συμβατική μόνωση δύο υαλοπινάκων, η οποία κι αυτή πλέον θεωρείται ξεπερασμένη. Ανάλογα είναι τα ποσοστά που ισχύουν και για μια άλλη μεγάλη ευρωπαϊκή χώρα, τη Βρετανία. Επιβεβαιώνοντας αυτό που η βιομηχανία του κλάδου σκίασης αλλά και άλλων κλάδων που δραστηριοποιούνται στην αγορά βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής, γνωρίζουν εδώ και καιρό, το άρθρο της Die Welt ανέφερε ότι οι περισσότεροι άνθρωποι συνδέουν στο μυαλό τους την εξοικονόμηση ενέργειας πρώτιστα με τη μόνωση της πρόσοψης και την εγκατάσταση ενός αποδοτικότερου εξοπλισμού θέρμανσης. Ωστόσο, υπολείπεται σημαντικά η άποψη που εστιάζει στην αποτελεσματικότερη μόνωση των ανοιγμάτων και ιδίως των παραθύρων.
Αυτό εξηγεί γιατί το χειμώνα ένα μεγάλο μέρος της υψηλού κόστους θερμότητας σπαταλιέται, λόγω των απωλειών στο εξωτερικό περιβάλλον, διαμέσου των παραθύρων. Το άρθρο στη Die Welt παρείχε ορισμένες πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες γύρω από παραμέτρους όπως είναι ο συντελεστής θερμοπερατότητας U-value για τους υαλοπίνακες των παραθύρων, αλλά και σχετικά με το νέο γερμανικό κανονισμό ο οποίος απαιτεί έναν μέγιστο συντελεστή U-value της τάξης του 1.7 W/m²K για το σύνολο του παραθύρου (πλαίσιο και υαλοπίνακας). Όπως είναι γνωστό, όσο πιο χαμηλός είναι ο συντελεστής θερμοπερατότητας, τόσο μικρότερη είναι και η απώλεια θερμότητας από τα παράθυρα. Με το συντελεστή θερμοπερατότητας για μονά παράθυρα να είναι περίπου στα 5,7 W/m²K και για τα συμβατικά μονωμένα διπλά παράθυρα, στα 2,9 W/m²K, υπάρχει πραγματικά μια πολύ μεγάλη απόσταση από το νέο θεσπισμένο όριο στη Γερμανία. Αυτή η κατάσταση δημιουργεί μια αυξημένη ζήτηση για νέα, ενεργειακά αποδοτικά παράθυρα. Βέβαια, η Γερμανία δεν είναι μόνη της στον αγώνα για μείωση των συντελεστών θερμοπερατότητας και στον ορισμό ανώτατων επιτρεπόμενων τιμών.
Ένα δισεκατομμύριο παράθυρα στην Ευρώπη
Τι γίνεται στην υπόλοιπη Ευρώπη με το συντελεστή θερμοπερατότητας U-value; Και τι συμβαίνει ακριβώς με το θέμα της θερμικής άνεσης το καλοκαίρι, αλλά και της μείωσης της απαίτησης για δροσισμό; Καθώς η ενέργεια μεταφέρεται διαμέσου των υαλοπινάκων, το ζήτημα της υπερβολικής ζέστης στο εσωτερικό ενός κτιρίου κατά τους θερινούς μήνες μπορεί να καταστεί ισάξιου μεγέθους με το ζήτημα της απώλειας θερμότητας κατά τους χειμερινούς μήνες. Τον περασμένο Ιανουάριο, ο EuroWindoor παρουσίασε μία επιστημονική ανακοίνωση (Position Paper) στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Πρόκειται για έναν οργανισμό – ομπρέλα που καλύπτει τον τομέα της κατασκευής παραθύρων και κουφωμάτων, αντιπροσωπεύοντας περισσότερες από 50.000 εταιρείες και ένα εκατομμύριο εργαζόμενους.
Στο εξώφυλλό της αυτή η ανακοίνωση αναφέρει τα εξής: “Το ευρωπαϊκό σπίτι χρειάζεται καλύτερα παράθυρα”, ενώ η μελέτη καθαυτή αναφέρει ότι στα κτίρια κατοικίας της Ευρώπης περίπου 1 δισεκατομμύριο παράθυρα θα πρέπει να αντικατασταθούν, ώστε με αυτό τον τρόπο η Ευρώπη να εξοικονομήσει το κολοσσιαίο ποσό ενέργειας των 100.000 έως 200.000 GWh/a. Εάν υποθέσουμε ότι ένα μεγάλο εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος κατά μέσο όρο παράγει 1GW, τότε θα μπορούσαμε να εξοικονομήσουμε από 12 έως 24 τέτοια εργοστάσια, τα περισσότερα εκ των οποίων λειτουργούν με καύση πετρελαίου, φυσικού αερίου ή άνθρακα. Κι όλα αυτά, εν μέσω μιας μεγάλης συζήτησης που στις μέρες μας αναθερμαίνεται γύρω από την πυρηνική ενέργεια και τα πυρηνικά εργοστάσια. Η αντικατάσταση των παραθύρων και η σωστή μόνωση των ανοιγμάτων των κτιρίων θα ήταν ένα μεγάλο βήμα στην προσπάθεια ελέγχου των εκπομπών του θερμοκηπίου, αλλά και στην εκτόνωση της αντιπαράθεσης γύρω από την χρησιμότητα ή μη της πυρηνικής ενέργειας.
Ο έλεγχος της ενεργειακής αποδοτικότητας των παραθύρων
Οι περισσότερες από τις συζητήσεις που αφορούν την εξοικονόμηση ενέργειας εστιάζουν στην αποφυγή των απωλειών θερμότητας. Αλλά τι γίνεται με την αποφυγή της υπερθέρμανσης το καλοκαίρι; Όλοι ξέρουμε ότι, ακόμη και στα ήπια κλίματα, η θερμική άνεση το καλοκαίρι μπορεί να είναι ένα μεγάλο πρόβλημα. Τώρα που πολλά αυτοκίνητα είναι κλιματιζόμενα, έχουμε μια χαμηλή ανοχή στις υψηλές εσωτερικές θερμοκρασίες. Από την άλλη, οι αρχιτέκτονες αγαπούν τις μεγάλες επιφάνειες γυαλιού στα κτίρια, γεγονός που φέρνει σημαντικές ποσότητες ηλιακής ενέργειας στο εσωτερικό των κτιρίων.
Αυτό είναι πιο εμφανές στον αστικό χώρο των μεγαλουπόλεων όπου τα ψηλά κτίρια γραφείων, αλλά όλο και περισσότερα σύγχρονα κτίρια κατοικίας κατασκευάζονται με μεγάλες γυάλινες επιφάνειες. Έτσι, είναι λογικό ο EuroWindoor, στο Position Paper που δημοσιοποίησε να αναφέρει τα εξής: “Το κλειδί για την επίτευξη της ζητούμενης εξοικονόμησης ενέργειας από τα παράθυρα είναι η χρήση υαλοπινάκων χαμηλής εκπεμψιμότητας Low-E, θερμικά βελτιωμένων προφίλ αλουμινίου, όπως επίσης και ρολών και περσίδων, προκειμένου να επιτευχθεί βελτίωση στον έλεγχο της ηλιακής θερμότητας”. Αυτό είναι το σωστό: Στόρια, ρολά και έλεγχος των ηλιακών ακτίνων απαιτούνται ώστε να καταστούν τα ανοίγματα των παραθύρων ενεργειακώς αποδοτικά.
Ενεργειακή κατάταξη των παραθύρων;
Όπως ξέρουμε ήδη, τα κτίρια πρέπει να φέρουν πλέον ενεργειακό πιστοποιητικό. Οι χώρες της ΕΕ είναι ελεύθερες να επιλέξουν τη μορφή και το χρώμα αυτών των πιστοποιητικών και συχνά μοιάζουν με αυτά που χρησιμοποιούνται για να μελετήσουμε τις διάφορες οικιακές συσκευές, με μια διαβάθμιση από το Α έως το G, και με χρώματα από το πράσινο έως το σκούρο κόκκινο.
Σε μια έκθεση, με τίτλο “Πρόταση για ένα Σύστημα Ενεργειακής Εκτίμησης των Παραθύρων στην ΕΕ”, του τμήματος Πολιτικών Μηχανικών του Τεχνικού Πανεπιστημίου της Δανίας τονίζεται ότι “η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει τώρα προτείνει να επεκταθεί η οδηγία πιστοποίησης προκειμένου να συμπεριλάβει τα προϊόντα εξοικονόμησης ενέργειας”. Και σε αυτή την περίπτωση, βρίσκουμε ένα εντυπωσιακό μέγεθος για την πιθανή ενεργειακή εξοικονόμηση που θα έχουμε εφόσον αντικατασταθούν τα παλιά παράθυρα, και το οποίο υπολογίζεται σε 135.000 GWh/ έτος.
Πρόκειται για μία ποσότητα που ταιριάζει συστηματικά στη σειρά που υποδεικνύεται από το EuroWindoor.
Στην περίληψη της έκθεσης σημειώνεται ότι “καθώς το ηλιακό κέρδος γίνεται υψηλότερο κατά τη θερινή περίοδο, καθίστανται απαραίτητο να περιληφθούν στις επικρατούσες το καλοκαίρι καιρικές συνθήκες και τα παράθυρα σε ένα σχέδιο πιστοποίησης της ενεργειακής εξοικονόμησης των κτιρίων”.
Δεν είναι όλα τα παραπάνω ένας σαφής τρόπος για να τονιστεί ότι η σκίαση και ηλιοπροστασία πρέπει να χρησιμοποιηθεί προς αυτή την κατεύθυνση;
Οικονομικά εργαλεία που ακολουθούνται
Είναι προφανές ότι τα οικονομικά κίνητρα ενθαρρύνουν τους ιδιοκτήτες να ανακαινίσουν τα παράθυρά τους, αφού οι λογαριασμοί ηλεκτρικού ρεύματος θα είναι χαμηλότεροι και μια τέτοια επένδυση θα έχει ευεργετικά αποτελέσματα μακροπρόθεσμα. Αντικαθιστώντας τα παράθυρα σε εκατομμύρια κτίρια θα αναζωογονηθεί σημαντικά και ο κλάδος τοποθέτησης και παραγωγής παράθυρων, στον οποίο δραστηριοποιούνται ανά τον κόσμο χιλιάδες μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.
Όσον αφορά τη χρηματοδότηση ενός τέτοιου φιλόδοξου προγράμματος, βλέπουμε διάφορες κυβερνητικές πρωτοβουλίες σε πολλές χώρες προκειμένου να καταστεί ελκυστικότερη για τους ιδιοκτήτες η ανάληψη μιας τέτοιας πρωτοβουλίας που θα συμβάλλει στην εξοικονόμηση ενέργειας στα υφιστάμενα κτίρια.
Μεταξύ των προτεινόμενων μέτρων είναι η μείωση του ποσοστού Φ.Π.Α, των φόρων ή των άμεσων ασφαλίστρων, μερικές φορές ακόμα και ένας συνδυασμός των προηγούμενων μέτρων.
Κάθε ανάλογη βοήθεια είναι καλοδεχούμενη από τους ιδιοκτήτες ακινήτων, και μάλιστα σε μια περίοδο που οι τράπεζες διανύουν δύσκολες ημέρες και δεν προτίθενται να χρηματοδοτήσουν ανάλογα προγράμματα.
